Nghịch lý giữa điểm thi THPT và điểm học bạ: Nhiều địa phương điểm học bạ "đội sổ" nhưng điểm thi cao nhất cả nước

Ở một số môn, địa phương dẫn đầu về điểm học bạ lại gần đội sổ ở điểm thi hoặc ngược lại. 

• Cụ ông 82 tuổi ở Hà Nội đỗ tốt nghiệp THPT, nguyện vọng theo học trường Y sĩ

Bộ giáo dục Đào tạo đã chính thức công bố kết quả kỳ thi trung học phổ thông (THPT) năm 2022. Bên cạnh đó Bộ GD&ĐT còn có dữ liệu đối sánh trung bình điểm học bạ từng môn của các địa phương để điều chỉnh việc dạy học ở các trường phổ thông. Năm học 2021-2022, kết quả đối sánh điểm thi và điểm học bạ cho thấy, hầu hết các địa phương có điểm học bạ cao hơn điểm thi.

Môn toán: Điểm trung bình học bạ của cả nước là 7,51, mốc điểm trung bình có nhiều học sinh đạt được nhất là 8,0. Tuy nhiên, kết quả phân tích phổ điểm thi môn toán thì điểm trung bình chỉ là 6,47, điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,8.

Vị trí xếp hạng ở điểm thi cũng không giống với xếp hạng điểm học bạ. Cụ thể, Nam Định đang từ vị trí thứ 9 trong bảng xếp hạng về kết quả học bạ môn toán đã vươn lên vị trí dẫn đầu trong kết quả thi môn này với điểm trung bình là 7,402; Hải Phòng từ vị trí dẫn đầu về điểm học bạ tụt xuống thứ 8 với mức điểm trung bình là 6,92, như vậy chênh so với điểm học bạ là 1,22 điểm. Đồng Tháp đứng thứ 2 về kết quả học lực với mức 8,019 nhưng kết quả thi “lao dốc” xuống vị trí thứ 26 với mức điểm 6,485, chênh giữa điểm học bạ và điểm thi là 1,534 điểm.

Đối với môn Ngữ văn, điểm học bạ trung bình cả nước là 7,21, trong khi điểm thi trung bình chỉ đạt 6,51. Tiền Giang đứng thứ nhất về điểm trung bình học bạ với 7,66 điểm, nhưng điểm thi lại tụt xuống thứ 11 với 7,02 điểm. Bắc Kạn có điểm trung bình học bạ đứng bét bảng, nhưng kết qủa điểm thi lại xếp thứ 35. TPHCM có kết quả điểm thi Ngữ văn xếp thứ 34 (6,34 điểm) nhưng điểm học bạ lại xếp thứ 18 (7,31 điểm).

Đặc biệt, với môn Hóa học, Sinh học, Hà Nội dẫn đầu điểm trung bình học bạ với số điểm lần lượt là 8,25 và 8,38, nhưng kết quả điểm thi 2 môn này của học sinh Thủ đô lại ở thứ 58, với số điểm chênh theo thứ tự là 1,94 và 3,74 điểm. Tỉnh Bình Phước có điểm học bạ xếp thứ 14 nhưng điểm thi lại nằm cuối bảng. Đây được cho là điều bất bình thường nhất khi điểm học bạ vênh với điểm thi tới gần 3,8 điểm.

Chưa hết, trong kết quả xếp hạng giữa các địa phương thì vị trí số 1 trong điểm thi môn hóa lại thuộc về Tuyên Quang với 7,397 điểm trong khi điểm học bạ môn này thì Tuyên Quang xếp vị trí gần cuối bảng 62/63. Ở chiều ngược lại, Hà Nội dẫn đầu về kết quả học bạ nhưng ở kết quả thi lại tụt xuống vị trí 58 với mức điểm trung bình là 6,311, thấp hơn điểm học bạ tới gần 2 điểm, cụ thể là 1,943 điểm.

Hay như như môn Sinh học Hà Nội tiếp tục là địa phương có điểm trung bình học bạ cao nhất cả nước với 8,388 điểm; Bắc Kạn lại có điểm trung bình học bạ thấp nhất cả nước với 6,81 điểm. Tuy nhiên, ở điểm thi thì Tuyên Quang lại tiếp tục là địa phương có mức điểm thi môn sinh trung bình cao nhất cả nước với 5,98 điểm. Hà Nội đang ở vị trí dẫn đầu trong bảng xếp hạng học bạ thì “lao dốc không phanh” xuống vị trí số 58 với mức điểm trung bình là 4,641. Như vậy, so với mức điểm học bạ là 8,388 thì mức điểm thi môn hóa của Hà Nội thấp hơn gần một nửa, mức chênh lên tới 3,747 điểm.

Ngược lại, Tuyên Quang có mức điểm học bạ gần “đội sổ” ở môn sinh khi xếp vị trí 61/63 với mức điểm là 7,052 thì ở điểm thi đã vươn lên vị trí số 1 cả nước.

Môn ngoại ngữ gây “ấn tượng” trong kỳ thi năm nay không chỉ là môn có số điểm liệt nhiều nhất, điểm trung bình thấp nhất mà còn là sự chênh lệch quá lớn giữa điểm thi và điểm học bạ. Cụ thể, điểm trung bình học bạ môn ngoại ngữ lớp 12 của cả nước là 7,27, mốc điểm trung bình có nhiều HS đạt được nhất là 8,0 điểm. Tuy nhiên, kết quả thi môn này thì lại thấp hơn nhiều so với điểm học bạ, trong đó điểm trung bình là 5,15, thấp hơn 2,12; điểm thi nhiều TS đạt nhất chỉ 3,8, trong khi điểm học bạ mốc điểm nhiều HS đạt nhất lên tới 8,0 điểm, chênh hơn điểm thi tới 4,2, một mức chênh quá lớn và khó có thể lý giải được.

Hải Phòng có điểm trung bình học bạ cao nhất cả nước với mức 8,04; Sơn La có điểm thấp nhất (6,341). Tuy nhiên, ở bảng xếp hạng điểm thi thì TP.HCM mới là địa phương có kết quả môn ngoại ngữ cao nhất với 6,396 điểm, Hải Phòng tụt xuống vị trí số 5 với 5,775, điểm thi so với điểm học bạ của địa phương này ở môn ngoại ngữ thấp hơn 2,265 điểm.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng Ban đào tạo - ĐH Quốc gia Hà Nội, nhận định: “Kết quả kỳ thi có thể đánh giá được mức độ, năng lực học tập của học sinh trên toàn quốc”. Theo GS Đức, đánh giá chung bảng đối sánh trung bình điểm thi và học bạ cho thấy, với những địa phương như Vĩnh Phúc, Hà Nam, Nam Định…, hầu hết các môn đều có phổ điểm rất tốt và tương đối sát với điểm học bạ. Trong khi đó, những vùng như Đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, sự chênh lệch giữa điểm thi và điểm học bạ nhiều hơn. Điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ có sự chênh lệch, đối với từng môn học thì khoảng chênh lệch 1 điểm là khoảng cho phép, phù hợp. “Nhưng nếu 3 điểm trên 3 đầu môn thi trong một tổ hợp thì chênh lệch đến 3 điểm khác nhau. Như vậy, rõ ràng điểm thi và điểm xét học bạ là hai điểm hoàn toàn khác nhau. Do đó, sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển vào đại học sẽ sát hơn và tốt hơn”, ông Đức nhận định.

Ngoài ra, nếu tính theo điểm trung bình chung 9 môn thi, Nam Định là địa phương dẫn đầu cả nước, Hà Nội và TPHCM là 2 thành phố lớn với lượng thí sinh dự thi rất cao nhưng lần lượt xếp thứ tự 25 và 13. Nếu tính số lượng bài thi đạt điểm 10, Thanh Hóa là địa phương dẫn đầu, Hà Nội về nhì tiếp theo là Phú Thọ, Nam Định, Hải Phòng...

GS.TS Nguyễn Đình Đức cho biết, những dữ liệu thống kê, xếp hạng các địa phương theo kết quả kỳ thi THPT của Bộ GD&ĐT là những con số “biết nói” và rất giá trị, nó đã phản ánh về tình hình phát triển kinh tế xã hội và chỉ số giáo dục của địa phương.  

Hơn nữa, khi công khai, minh bạch các chỉ số này cũng sẽ góp phần phát hiện những bất thường, hạn chế tiêu cực trong thi cử, cũng như trong đánh giá kết quả học tập trong học bạ.

Căn cứ vào chỉ số này, lãnh đạo các địa phương cũng như các nhà trường có động lực để đổi mới mạnh mẽ hơn nữa giáo dục và đào tạo, từ đó có những chính sách và giải pháp quyết liệt để đổi mới và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trong đó có kết quả của kỳ thi THPT.