Vua Tiếng Việt bị chê nhiều sạn: Liệu có xứng đáng là chương trình tôn vinh tiếng Việt?

Từng nhiều lần mắc lỗi sai, Vua Tiếng Việt khiến khán giả bàn tán. 

Vua Tiếng Việt là chương trình nhằm tìm hiểu và khám phá sự phong phú, giàu có và thâm thúy của tiếng Việt qua các từ vựng, ngữ pháp, ca dao,... trong đời sống, đồng thời hướng đến gìn giữ sự trong sáng vốn có của tiếng Việt thông qua các vòng thi hấp dẫn, kịch tính.

Tuy nhiên, mới đây chương trình lại gây không ít thất vọng khi mắc lỗi chính tả cơ bản. Cụ thể trong tập 28 (phát sóng 14/4), câu hỏi yêu cầu người chơi chọn từ viết đúng chính tả giữa hai phương án "trậm trễ" hay "chậm chễ".

Người chơi chọn "chậm chễ" và MC khẳng định đáp án người chơi đưa ra là chính xác. Thực tế, cả hai cách viết chương trình đưa ra đều không chính xác. Từ điển tiếng Việt chỉ có từ "chậm trễ". Từ "chậm" có nghĩa là muộn, trễ (so với yêu cầu hoặc thời hạn quy định). Từ "trễ" cũng có nghĩa là chậm, muộn.

Đây không phải lần đầu mắc lỗi sai, trước đó nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công từng phân tích nhiều lỗi sai trong các tập phát sóng. Đơn cử như trong tập lên sóng tháng 9/2022, chương trình yêu cầu người chơi lựa chọn một trong hai cách viết “dúm dó” hay “rúm ró”. Đáp án đúng của chương trình là “rúm ró”.

Ông Hoàng Tuấn Công khẳng định chương trình của VTV nhầm lẫn giữa khái niệm “chính tả” với “phương ngữ”.

"Viết 'dúm dó' không hề sai chính tả. Trong số hơn chục cuốn từ điển tiếng Việt tôi có trong tay, hai cuốn ghi nhận 'rúm ró', trong khi có tới bốn cuốn ghi nhận từ 'dúm dó'.

Cuốn Từ điển tiếng Việt (GS.Hoàng Phê chủ biên) có từ dúm dó với ghi chú là phương ngữ", nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công giải thích.

Hay trong một tập khác, nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công và nhiều chuyên gia nghiên cứu cho rằng, Vua Tiếng Việt ra đề sai khi khẳng định từ "lang lổ" không có nghĩa, chỉ là cách viết sai chính tả của "loang lổ".

Nhà nghiên cứu phân tích “lang lổ” và “loang lổ” là hai từ gần nghĩa. Nhiều cuốn từ điển cũng giải thích cặn kẽ ý nghĩa của hai từ này. “Lang” chỉ những đám trắng loang lổ trên bộ lông hoặc ngoài da (như chuột lang, lợn lang).

Còn “loang” chỉ những vết bẩn, vết ố lan dần, thấm dần ra. Nếu tinh tế trong dùng từ, người dùng có thể nhận ra ranh giới giữa các màu sắc đan xen của “lang lổ”.

Trong khi với “loang lổ”, các loại màu của vết bẩn thường hòa quyện, đan xen, không có ranh giới rõ ràng.

Thử thách yêu cầu người chơi đếm số lỗi chính tả cũng bộc lộ sai sót, do không phân biệt rõ lỗi đánh máy và lỗi chính tả.

"Nếu như lỗi chính tả thể hiện trình độ tiếng Việt của người viết, lỗi văn bản đơn giản chỉ là lỗi thao tác trên máy tính, máy chữ..

Lỗi chính tả thường liên quan đến phát âm, còn lỗi văn bản muôn hình vạn trạng, thường thể hiện ở hiện tượng thiếu dấu, thiếu chữ, nhảy chữ...", nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công phân tích.

Vua Tiếng Việt nhiều lần yêu cầu người chơi sửa lỗi đánh máy, nhưng lại gọi là lỗi chính tả. Ông Hoàng Tuấn Công cho rằng đây không phải là thước đo để lựa chọn ra “Vua tiếng Việt”. Nhiều khán giả lấy làm tiếc khi chương trình tôn vinh tiếng Việt lại mắc nhiều lỗi sơ đẳng.

Cư dân mạng theo đó cũng liên tục bàn luận về sự việc, đồng thời cho rằng tên gọi 'Vua tiếng Việt' cũng cần xem lại. 

"Đúng ai cũng có thể sai, nhưng đây là một chương trình Vua tiếng Việt, một chương trình có cả một ê kíp chuẩn bị trước, vả lại từ chậm trễ là một từ rất cực kỳ phổ thông nên sai thì nhận lỗi, không biện hộ giải thích gì hết" - bạn đọc Hải Nguyễn viết.

Gay gắt hơn, bạn đọc Minh bổ sung: "Sao lại lấy lý do: “… trong bối cảnh chính tả tiếng Việt còn nhiều thứ chưa được thống nhất một cách chặt chẽ…” để biện hộ cho một lỗi sai chính tả rất sơ đẳng của mình".

"Vua tiếng Việt" - ngay cả tên gọi của chương trình đã nói lên tầm quan trọng của tiếng Việt, đồng thời được xuất hiện trong chương trình mang tính giáo dục về ngôn ngữ của một quốc gia, được kênh truyền hình quốc gia phát sóng, do đó bạn đọc Thao Nguyen viết: "Những người cố vấn chương trình nên nghiêm túc thừa nhận lỗi sai. Chứ vừa thừa nhận lỗi vừa tự xuê xoa kiểu đó thì chương trình sẽ còn mắc lỗi dài dài".