Điêu Thuyền "mỹ nữ Tam Quốc" đời thực khác xa trên phim: Không hề tồn tại, cái tên thực chất chỉ đồ vật

Dưới sự phổ biến của "Tam quốc diễn nghĩa", Điêu Thuyền được xem như "bà tổ" cho khái niệm "mỹ nhân kế" và "hồng nhan bạc mệnh".

Là một trong tứ đại mỹ nữ cổ xưa, Điêu Thuyền được miêu tả trên trang sách là một người đẹp "bế nguyệt" - ý nói nhan sắc của nàng khiến mặt trăng cũng phải e thẹn mà nấp sau vầng mây. Cùng với Tây Thi trầm ngư, Vương Chiêu Quân lạc nhạn và Dương Quý phi tu hoa, hình tượng Điêu Thuyền bế nguyệt đã đi vào lịch sử và được lưu truyền đến tận ngày nay.

Trong "Tam quốc diễn nghĩa" của La Quán Trung, với tư sắc hơn người của mình, Điêu Thuyền đã dùng mỹ nhân kế châm ngòi ly gián khiến Đổng Trác và Lữ Bố trở mặt, sát hại lẫn nhau theo kế sách của Vương Doãn - cha nuôi Điêu Thuyền. Dưới sự phổ biến của "Tam quốc diễn nghĩa", Điêu Thuyền được xem như "bà tổ" cho khái niệm "mỹ nhân kế" và "hồng nhan bạc mệnh".

Tuy nhiên sự thật sau đây có thể khiến bạn thấy hụt hẫng: Điêu Thuyền hoàn toàn không có thật trong lịch sử mà chỉ là một nhân vật hư cấu do La Quán Trung tạo ra để hợp thức hóa mâu thuẫn giữa Đổng Trác và Lữ Bố trong tiểu thuyết.

Trước tiên cần làm rõ, Điêu Thuyền phải được phiên âm đúng là Điêu Thiền và đây vốn không phải tên người mà là danh từ để chỉ các phụ kiện trên mũ quan viên thời xưa. Trong đó, "điêu" là điêu vĩ, tức lông đuôi chồn được đính lên mũ và "thiền" trong "phụ thiền" là từ chỉ viên ngọc hoặc miếng vàng được dát thành hình như con ve sau đó đính lên trên mũ. 

Việc gắn lông chồn lên mũ quan viên do Triệu Vũ Linh vương sáng tạo ra, ông yêu cầu các tướng dưới trướng phải đính lông chồn lên mũ giáp. Sau đó đến thời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng giữ nguyên luật lệ này với tướng sĩ và yêu cầu các mưu sĩ cũng phải tuần theo, đồng thời ban thêm luật mới là đính thêm phụ thiền lên mũ. 

Gộp hai thứ này lại chính là "điêu thiền" trên đầu các tướng sĩ và mưu sĩ nhà Tần. Đến thời Đông Hán, triều đình lũng đoạn, hiện tượng mua quan bán tước thường xuyên diễn ra nên không mấy người chú trọng đến việc đội điêu thiền theo đúng luật lệ nữa.

Trong "Tam quốc diễn nghĩa", La Quán Trung đã lấy từ này để đặt tên cho con gái nuôi của Vương Doãn và Điêu Thuyền được xem là người khiến Đổng Trác chết dưới tay Lữ Bố. Tuy nhiên trên thực tế, chính sử hoàn toàn không có Điêu Thuyền nào là chất xúc tác như thế cả.

Lữ Bố có tư thông với một người con gái khác trong phủ của Đổng Trác, nhưng đó chỉ là tì nữ đến tên còn không được ghi chép vào sử sách nói gì đến việc đó có phải là con gái nuôi của Vương Doãn hay không. Việc Lữ Bố vì tranh giành Điêu Thuyền mà giết cả cha nuôi dĩ nhiên chỉ là chuyện hư cấu trong tiểu thuyết, thực tế không hề xảy ra.

Lữ Bố đúng là đã giết Đổng Trác, nhưng phần nhiều là vì thù hận cá nhân. Do thời trẻ làm quá nhiều việc xấu nên khi về già Đổng Trác sinh tính nóng nảy, lúc nào cũng sợ có kẻ ám hại mình. 

Đổng Trác bèn sai Lữ Bố bấy giờ đang là con nuôi của mình vào phủ thường xuyên túc trực canh giữ, tuy nhiên mỗi khi bực tức Đổng Trác lại đem Lữ Bố ra trút giận. Lâu dần, chuyện này khiến Lữ Bố ghi hận, lại thêm chuyện tư thông với tì nữ thân cận sợ bị Đổng Trác phát hiện nên cuối cùng, Lữ Bố đã giết Đổng Trác sau khi bị Vương Doãn dụ dỗ.

Tuy chỉ là nhân vật hư cấu nhưng Điêu Thuyền đã trở thành biểu tượng văn hóa bất tử và là hình tượng mỹ nữ quen thuộc luôn xuất hiện trong các bộ phim, truyện về Tam Quốc. Dân gian quý mến hình tượng Điêu Thuyền và lưu truyền qua vở hí kịch nổi tiếng Phụng Nghi đình xoay quanh mối quan hệ phức tạp giữa nàng và Vương Doãn, Đổng Trác, Lữ Bố.