5 lý do khiến xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính của người Việt

Xe máy, phương tiện giao thông chính đang có xu hướng tăng trưởng giảm, nhưng mỗi năm người Việt vẫn đăng ký mới khoảng từ 2,7 - 3,3 triệu chiếc.

1. Thói quen khó bỏ

Xe máy xuất hiện tại Việt Nam đã từ trăm năm nay. Kể từ khi mở cửa kinh tế thị trường vào đầu những năm 1990, xe máy dần trở thành phương tiện di chuyển, vận tải nhẹ thông dụng nhất tại Việt Nam.

Cùng với sự phát triển của dân số, xe máy có lúc cung không kịp cầu, giá cả thường trở nên đắt đỏ những dịp Tết. Cho đến nay, khi đã có nhiều biện pháp để hạn chế sản lượng, tránh áp lực lên hạ tần giao thông thì vẫn sẽ còn lâu khói xe máy mới cân băng với những phương tiện còn lại.
 

TP HCM năm qua có 6,8 triệu chiếc xe máy đăng ký mới.

 

2. Mức thu nhập

Đời sống của đại bộ phận người dân Việt Nam vẫn còn ở mức thấp so với các quốc gia tiên tiến trên thế giới. Chiếc xe máy như một tài sản rất quan trọng. Nó là phương tiện kiếm sống, đi lại của nhiều gia đình và có giá trị vài ba tháng lương của người ở mức thu nhập trung bình.

Hầu hết những người bỏ tiền mua xe máy sẽ sử dụng thường xuyên phương tiện này bởi tính kinh tế và tính cơ động của nó. Giá bán lại của những chiếc xe cũ cũng rất rẻ, đa số chỉ bằng 1/3 giá trị khi mới mua.

3. Giao thông công cộng chậm phát triển

Hệ thống giao thông công cộng của nước ta chưa đồng bộ, chưa phát triển theo kịp nhu cầu khiến người dân chưa thật sự mặn mà với việc ra các trạm chờ xe buýt để di chuyển trong các thành phố. Người dân ở các thành phố cũng hầu như có một lựa chọn duy nhất là xe buýt.

Anh Hiến, một người dân sống tại phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội có nhà riêng cách tuyến xe buýt BRT đang thử nghiệm hơn 1 km chia sẻ: "Mình thường đi làm qua Lê Văn Lương, thấy BRT rất phù hợp với gia đình. Nhưng khổ cái là sáng đi gì hơn 1 cây để ra bắt BRT? Thế là vẫn cứ phải xe máy thôi!"
 

Tắc đường, lấn làn, tai nạn, ô nhiễm là những hệ lụy có thể thấy ngay từ xe máy.

4. Giá ô tô đắt đỏ

Có người cho rằng phải biến ô tô thành phương tiện chính thay cho xe máy thì Việt Nam mới trở thành quốc gia tiên tiến và tình trạng ùn tắc mới giảm. Tuy nhiên, giá ô tô ở Việt Nam vẫn còn quá cao so với thu nhập bình quân của người dân.

Khi có tài sản tích lũy, nhà ở vẫn là ưu tiên số 1 của người dân ở các thành phố và đa số phải dồn toàn lực để sở hữu nhà. Đó là lí do những chiếc xe máy tay ga có giá tầm 100 triệu đồng vẫn là một “đẳng cấp sang chảnh” trong mắt nhiều người.

Bên cạnh đó, nếu ô tô trở thành phương tiện chính thì đòi hỏi giao thông công cộng cũng phải phát triển hơn nữa mới có thể đáp ứng được ý tưởng có phần xa xôi này.

5. Quy hoạch đô thị

Cơ sở hạ tầng ở các đô thị lớn tồn tại theo kiểu đất phân lô, nhà ở riêng lẻ. Chính điều đó tạo ra nhiều đường hẻm, khu phố cách xa mặt đường chính. Khi tồn tại quá nhiều nhà ở nhỏ lẻ sẽ khó khăn cho xe buýt hay các phương tiện công cộng tiếp cận các cụm dân cư.

Nhà ở riêng lẻ và xe cũng riêng nên xe máy vẫn được người dân ưu tiên để đi lại trong các con đường nhỏ hẹp của thành phố chật chội.

* Cách nào giảm xe máy?

Theo báo cáo từ Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), thị trường Việt Nam đã tiêu thụ hơn 3,1 triệu chiếc xe máy trong năm 2016. Mức doanh số này tăng 9,5% so với kết quả của năm 2015.

Tính trong 3 năm trở lại đây, xe máy có xu hướng tăng dần số lượng bán ra cho người dân. Năm 2014 có 2,7 triệu xe được bán ra, năm 2015 có 2,8 triệu xe. Năm ngoái lượng xe lại tăng lên 3,1 triệu chiếc.

Tổng số lượng xe máy lưu thông thường xuyên hiện nay lên tới hơn 40 triệu chiếc. Riêng tại TP HCM có khoảng 6,8 triệu xe máy đăng ký, trung bình mỗi hộ gia đình sở hữu 2,33 chiếc xe máy.

Việc xe máy không có xu hướng giảm mạnh vẫn đặt ra một thách thức lớn cho sự phát triển hạ tầng giao thông và cả văn hóa giao thông. Phương tiện tăng chủ yếu do xe máy, xe tăng khiến giao thông ở nước ta ngày càng phức tạp, đặc biệt là các thành phố lớn.

Nạn kẹt xe diễn ra hàng ngày, hàng giờ còn khiến không khí trở nên cực kì ngột ngạt. Thêm vào đó là tai nạn xe máy cũng tăng.
 

Lập lại trật tự vỉa hè ở thành phố đang là biện pháp được đẩy mạnh, trong đó Phó chủ tịch quận 1 (TP HCM) Đoàn Ngọc Hải là "ngọn cờ đầu".

Để hạn chế xe máy là một bài toán đau đầu đối với các nhà quản lý. Các giải pháp vẫn liên tục được đưa ra và phải quyết tâm thực hiện.

Đó là những giải pháp như đầu tư nhiều hơn nữa cho hệ thống xe buýt nhanh, tàu điện, phân làn đường, xây cầu vượt ở các giao lộ... Bên cạnh đó là di dời nhiều khu vực dân cư phức tạp, nhà ở riêng lẻ khỏi các điểm nóng, xây dựng chung cư, mở rộng các tuyến đường...

Cùng với đó là công tác tuyên truyền, nhắc nhở người dân tích cực tham gia giao thông công cộng, đi đôi với đó là việc xây dựng các tuyến phố, vỉa hè thông thoáng để mọi người có thể đi bộ như các nước phát triển trên thế giới.