Thật bất ngờ về 4 món không thể thiếu trên mâm cỗ cúng Tết Hàn thực và ý nghĩa của ngày lễ này

Tết Hàn thực vốn là một tục lệ du nhập vào Việt Nam, có lịch sử hàng ngàn năm. Nhưng tại Việt Nam, dần dần ngày lễ này trở thành Tết Bánh trôi - Bánh chay.

Theo báo Lao Động, mâm cúng Tết Hàn thực chuẩn của người xưa gồm 4 món chính chứ không phải chỉ có mỗi bánh trôi, bánh chay như nhiều gia đình ngày nay vẫn quen chuẩn bị.

1. Bánh trôi, bánh chay

Hàn thực có nghĩa là ăn đồ lạnh nên vào ngày này các gia đình thường làm những đĩa bánh trôi, bánh chay. Đây là những món ăn mang đặc trưng mang hương vị thanh trong của đất trời.

Bánh trôi, bánh chay thường được các bà nội trợ tự làm bằng gạo nếp kết hợp đỗ xanh và đường mật làm nhân, tạo nên loại bánh thơm ngon, dâng lên bàn thờ tổ tiên. Con số bát bánh trôi và bánh chay phải là 5 hoặc 3 bởi vì cha ông ta quan niệm số lẻ là số tâm linh. Người thắp hương cũng thường thắp 1 nén, 3 nén hoặc 5 nén chứ không thắp số chẵn.

Gần đây, nhiều gia đình chuộng bánh trôi, bánh chay nhiều màu sắc để thắp hương, dâng lên ông bà tổ tiên. Tuy nhiên, theo báo Lao Động, các chuyên gia văn hóa nói điều này không đúng với nguyên gốc và những ý nghĩa của Tết Hàn thực.

Bánh trôi, bánh chay nguyên bản là màu trắng, hình tròn, thể hiện cho khát vọng về những điều tốt đẹp, viên mãn tròn đầy, tinh khiết trong cuộc sống. Ngoài ra, ngày lễ này cũng không cần chuẩn bị mâm cao, cỗ đầy tốn kém theo đúng truyền thống.

2. Mâm ngũ quả tươi

Một mâm ngũ quả tươi với khoảng 5 loại quả đúng mùa có màu sắc khác nhau xanh, đỏ, tím, vàng... đại diện cho ngũ hành. Hoặc đơn giản hơn, các gia đình có thể chỉ bày biện 1 đĩa quả tươi thành tâm là được.

3. Ly nước sạch

Cũng như cúng Phật hay cúng gia tiên, cúng Tết Hàn thực thứ không thể thiếu trên bàn thờ là 1 ly nước sạch. Nhiều người quan niệm ly nước sạch biểu hiện cho tâm của gia chủ.

4. Hương, hoa và trầu cau

Không thể thiếu nén hương, hoa tươi và trầu cau để trên ban thờ. Ngày Tết Hàn thực cũng vậy, mâm cúng cũng không thể thiếu những thứ này.

Nơi bắt nguồn Tết Hàn thực

Theo Wikipedia, Tết Hàn thực vào ngày 3/3 âm lịch (năm nay là 18/4) hiện được duy trì tại một số tỉnh ở Trung Quốc, miền Bắc Việt Nam và một số cộng đồng người Hoa trên thế giới. Ngày Tết này bắt nguồn từ thời Xuân Thu ở triều đại Đông Chu.

Vào đời nhà Tấn ở thời Xuân Thu, vua nước này trước khi giành ngôi báu đã bị truy sát, phải trốn qua nhiều nước. Trên đường đi, ông này hết cả thức ăn. Trong cơn đói, một viên tùy tùng đã cắt đùi của mình nấu cho ông ăn để sống sót qua ngày.

Khi lên ngôi báu, lúc nhà vua nhớ đến công trạng của viên tùy tùng thì ông này đã giận dỗi bỏ về quê sống cùng mẹ già. Khi vua hay tin tìm đến thì ông cõng mẹ trốn lên núi. Không tìm được, vua sai đốt cả dãy núi để họ phải xuất đầu lộ diện.

Vì không muốn mang tiếng hám của, viên tùy tùng đã cùng mẹ chết cháy trên núi. Nhà vua thương tiếc ban lệnh tổ chức Tết Hàn thực dâng đồ ăn lạnh hàng năm vào ngày 3/3 âm lịch. Như vậy, Tết Hàn thực là một tục lệ du nhập từ Trung Quốc.

Theo báo điện tử VTC News, người Trung Quốc tổ chức Tết Hàn thực suốt 3 ngày với nhiều hoạt động truyền thống như tảo mộ (do trùng với tiết Thanh Minh), chọi gà, đánh đu, đánh chăn, đua thuyền... Tuy nhiên, thói quen ăn uống đồ nguội chỉ còn tồn tại ở một số vùng nông thôn, còn ở các thành phố hoàn toàn không còn giữ tập tục này.

Có thể thấy ngày nay ở nước ta cũng không nhiều người quan tâm đến ý nghĩa của ngày lễ này. Vì vậy mà nhiều nơi còn gọi Tết Hàn thực là Tết Bánh trôi - Bánh chay, như một ngày hội làm đặc sản cổ truyền bánh trôi, bánh chay một năm chỉ có một lần.

Nội dung liên quan:

>> Những câu chuyện ly kỳ mà không phải ai cũng biết về Tết Hàn Thực

>> Tết Đoan ngọ ở miền Nam có những món đặc trưng gì?

>> Nghỉ 1 ngày duy nhất dịp giỗ Tổ Hùng Vương và nghỉ 4 ngày liên tục dịp lễ 30/4 - 1/5