Mắt bão là gì? Mắt bão có phải chính là nơi yên bình nhất khi bão đổ bộ không?

Bão là một trong những hiện tượng tự nhiên thường xuyên xảy ra trong mỗi năm. Khi bão phát triển thì gió càng trở nên mạnh, và mưa rất dữ dội. Cùng với sự phát triển của bão, mắt bão xuất hiện. Vậy mắt bão là gì? Mắt bão có nguy hiểm không? Tất cả sẽ được chia sẻ chi  tiết nhất trong bài viết dưới đây.

Mắt bão là gì?

Để hiểu mắt bão, trước hết ta cần phải hiểu rõ bão là gì và bão hình thành như thế nào. Bão là hiện tượng thời tiết cực đoan, tức khí quyển ở trong trạng thái bị nhiễu động, thường có gió mạnh và mưa lớn. Điều kiện hình thành bão phải có đủ 3 yếu tố là độ ẩm, nhiệt độ và động lực để tạo xoáy.

Bão gồm các thành phần là các dải mưa giông ở viền ngoài và mắt bão ở chính giữa được bao sát bởi thành mắt bão.

Mắt bão hay còn được gọi là tâm bão, nằm ở vị trí trung tâm của các xoáy thuận nhiệt đới cường độ mạnh. Mắt bão được sinh ra khi cơn bão đang được hình thành, các dải mây giông ngày càng nhiều và tạo thành một tâm ở giữa.

Mắt bão có nguy hiểm không?

Không phải tự nhiên mà mắt bão lại được ví là đôi mắt giận dữ của bầu trời. Mắt bão chính là hiện tượng tự nhiên vô cùng nguy hiểm và rất khó có thể tiếp cận. 

Mắt bão giống như cái ống được xây bằng mây, bên trong hầu như ít gió, ít mây và không có mưa nhiều. Vì vận tốc chuyển động càng nhanh của các khối khí ngoài vòng tạo ly tâm cực lớn nên không khí không còn vào được trung tâm mắt bão nữa, làm cho áp suất không khí giảm xuống. Do đó mà ở trong tâm bão thường có trời quang mây tạnh, thậm chí buổi tối còn có thể thấy được trăng sao. Trong khi không khí bên ngoài mang nhiều hơi nước, bốc hơi thành những đám mây xám xịt và gây mưa nhiều.

Tuy nhiên, mắt bão sẽ cực kỳ dữ dội khi ở trên đại dương biển cả. Nhưng so với vòng ngoài tâm bão, nơi đây vẫn sẽ ít mưa và mây giông hơn.

Điểm đặc biệt là sẽ thường có hiện tượng chu trình thay thế mắt bão đối với các cơn bão có kích thước đường kính nhỏ hơn 19km. Nếu xảy ra hiện tượng thì cơn bão sẽ bắt đầu xuất hiện thêm một mắt bão bao bọc bên ngoài cái ban đầu. Khi mắt bão thứ hai đủ lớn thì sẽ cùng với mắt ban đầu tạo thành hai mắt đồng tâm. Một thời gian ngắn sau, quá trình hợp nhất trở thành duy nhất xảy ra, mắt bão thứ hai sẽ nuốt trọn cái ban đầu, tạo thành một mắt bão lớn và ổn định hơn.

Thông thường, các cơn bão chỉ có một mắt hoặc có mắt thứ hai đồng tâm với mắt ban đầu, thì sẽ có một số ít trường hợp các cơn bão lớn có tới hai mắt bão (mắt kép). Hiện tượng mắt kép này chỉ xảy ra ở các siêu bão có sức mạnh rất khủng khiếp, do sự chuyển động khí quyển phức tạp.

Chẳng hạn, một ví dụ điển hình về hiện tượng mắt bão kép là siêu bão Wilma có sức gió cao nhất tới 295km/h và lượng mưa siêu khủng. Theo thang đo châu Âu, các chuyên gia phân loại đây là siêu bão cấp 5 – cấp cao nhất trong thang đo. Do đó, sự xuất hiện của mắt bão thứ hai là một dấu hiệu tiêu cực.

Đặc điểm của mắt bão

Hình dạng mắt bão là gần tròn và chúng có đường kính điển hình là từ 20 – 40 dặm, tức tương đương khoảng 30 – 65 km. Bao quanh mắt bão là vòng tròn mây giông, được gọi là thành mắt bão. Giá trị áp suất khí quyển của một xoáy thuận ở trong mắt bão là thấp nhất, thậm chí có thể thấp hơn khoảng 15% so với mức áp suất bên ngoài.

Kích thước của mắt bão có thể nhỏ, tròn và sắc nét khi có những cơn bão tăng cường nhanh chóng. Mắt bão này sẽ được gọi là mắt lỗ kim. Những cơn bão này sẽ có cường độ dễ bị biến động, khiến các nhà dự báo khí tượng gặp nhiều khó khăn.

Trên thực tế, mắt bão còn có nhiều kích thước khác nhau. Chẳng hạn như bão Wilma có kích thước đường kính chỉ tầm 1,9 dặm tương đương với 3 km. Bão Carmen lại có đường kính rất lớn, có thể tới 200 dặm, tức khoảng 320 km.

Có thể phân biệt mắt bão thành 2 loại là mắt sắc nét và mắt bị che mờ. Trong đó, mắt sắc nét tức là mắt có thể rõ nét hay có những đốm mây thấp. Mắt bị che mờ tức là có thể bị che mờ bởi những đám mây tầng thấp, tầng trung, hoặc thậm chí là hoàn toàn bị che khuất bởi những khối mây dày đặc ở trung tâm.

Tuy nhiên, dù thành mắt bão là nơi chứa đựng những điều kiện thời tiết nguy hiểm như những cơn gió mạnh nhất, nhưng mưa và gió ở bên trong mắt bão lại rất ít, đặc biệt ở gần chính tâm bão.

Đặc điểm mắt bão thường khá đối xứng, nhưng nếu ở những cơn bão yếu, chúng cũng có thể có hình dạng thuôn dài bất đối xứng hoặc bất thường. Tùy vào tình trạng cũng như mức độ của xoáy thuận nhiệt đới mà mắt bão có hình dạng khác nhau. Khi xoáy thuận nhiệt đới yếu hoặc đang suy yếu, thì mắt bão có hình dạng không tròn và rời rạc, được gọi là mắt rách rưới lớn. Cũng trong trường hợp xoáy thuận đang suy yếu nhưng có tính chất giảm độ ẩm thì mắt bão “hở”, có hình dạng tròn, và không được bao bọc hoàn toàn xung quanh bởi thành mắt bão.

Mắt bão hình thành như thế nào?

Tâm bão được sinh ra gắn liền với quá trình hình thành dần dần của bão, khi các mây giông tập hợp ngày càng nhiều. Sau đó là những cơn giông mạnh hơn và mưa nặng hạt hơn. Khi đó. áp suất khí quyển lại giảm xuống, không khí bắt đầu được định hình trên một độ cao nhất định. Từ đó, một xoáy nghịch trên tầng cao cũng được hình thành và làm cho những dòng khí  quay ngược chiều.

Thế nhưng, một phần nhỏ không khí của xoáy nghịch trên cao đó lại tràn vào trong. Kết quả làm áp suất không khí tăng thêm, đến khi sức nặng của không khí tràn xuống tại trung tâm xoáy thuận. Không khí được đẩy vào thành mắt bão, tạo ra những vòng phản hồi tích hợp.

Độ mưa bão tăng cường, tại một khoảng cách nhất định tính từ tâm của cơn bão đang phát triển sẽ hình thành vòng đối lưu mạnh hơn. Đồng thời, không khí được bắt đầu tràn xuống tại trung tâm và tạo ra vùng bất chợt mà không có mưa hay nước. Và mắt bão hình thành.

Sự hình thành của mắt bão liên quan mật thiết đến sự lớn mạnh của xoáy thuận nhiệt đới.

Cách phát hiện mắt bão

Thông thường, chỉ cần có những bức ảnh vệ tinh là đã có thể nhanh chóng phát hiện ra mắt bão sắc nét. Nhưng chúng ta cần áp dụng phương pháp khác để nhận ra những mắt bão bị che phủ bởi những đám mây dày đặc.

Bằng cách tìm kiếm một nơi không có mưa ở vùng trung tâm cơn bão hoặc có vận tốc gió giảm mạnh, nên những quan trắc từ các máy bay và tàu biển săn bão có thể xác định được mắt bão một cách trực quan nhất.

Ngoài ra, những dụng cụ đo lường ozon quan sát những cột không khí thăng lên và chìm xuống, có thể quan sát và cung cấp dấu hiệu mắt bão hình thành. Bởi vì gần đây, lượng ozon trong mắt bão được các nhà khoa học khám phá ra là cao hơn nhiều so với trong thành mắt bão.

Mắt bão có thực sự là nơi an toàn?

Trên đất liền, mắt bão được cho là phần yên bình nhất của cơn bão. Bầu trời khi đó hầu như không có mây, gió hay mưa. Tuy nhiên, nếu cơn bão hình thành trên biển, mắt bão lại là nơi nguy hiểm nhất. Các con sóng bên trong mắt bão va vào nhau từ mọi hướng, tạo thành sóng thần có thể cao tới gần 40 mét. 

Nguyên nhân khiến thời tiết bên trong mắt bão (trên đất liền) rất yên bình là vì dòng khí ở mắt bão di chuyển từ trên xuống dưới, mang theo không khí ấm áp. Điều này cũng giải thích vì sao không có mưa bên trong mắt bão và thậm chí, nhiều người còn nhìn thấy trời xanh trong tuyệt đẹp. Ngoài ra, gió lớn ở vùng hoàn lưu bão xoáy nhanh, bao quanh mắt bão khiến không khí bên ngoài không thể lọt vào. Vì vậy, mắt bão giống một cái ống được xây bằng mây, bên trong gió rất yếu.

Nó được mô tả là sự tĩnh lặng đột ngột trong bão. Nhiều người cho biết sự ấm áp đột ngột đến như một buổi sáng mùa xuân sau khi họ phải đón nhận những cơn mưa rào và lốc xoáy trong bão. 

Video: Cận cảnh bên trong con mắt của siêu bão Irma khi đổ bộ vào Bắc Mỹ:

Sự yên bình này khiến nhiều người ra khỏi nhà vì nghĩ rằng bão đã đi qua. Nhưng thực tế không phải như vậy. Khi chưa có thông báo bão tan mà thời tiết ở nơi bạn ở lại yên bình thì rất có thể khu bạn ở đang trong mắt bão. Khi không còn ở trong mắt bão, thời tiết sẽ rất tệ vì bạn đã rơi vào vùng hoàn lưu bão. 

Và hoàn lưu chính là phần dữ dội, đáng sợ nhất của một cơn bão: gió giật, mưa lớn, hỗn loạn và sự tàn phá ghê gớm. Hoàn lưu bão không chỉ tạo nên những cơn gió với tốc độ kinh hoàng mà gió ở vùng này còn thổi theo nhiều hướng khác nhau. 

Nếu rời khỏi nhà trong trường hợp này, bạn có thể khiến bản thân gặp nguy hiểm. Vì vậy, Cơ quan thời tiết quốc gia Mỹ (NWS) khuyến cáo dù thời tiết nơi bạn ở có yên bình nhưng chưa có thông báo bão tan thì bạn vẫn nên ở trong nhà.