Điềm lành hay thảm họa khi "nước mắt nhân ngư" đang ngập tràn các đại dương?

"Nước mắt nhân ngư" thoạt nghe đã thấy hết sức lãng mạn. Trong truyền thuyết, những giọt lệ của nhân ngư là tiên dược, chữa bách bệnh, thậm chí là cải tử hoàn sinh.

(Ảnh minh họa)

Nhưng đó là truyền thuyết. Với các nhà hải dương học, "nước mắt nhân ngư" (mermaid tears) là tên gọi khác dành cho các "nurdle" - những viên nhựa siêu nhỏ đóng vai trò là nguyên liệu thô trong ngành công nghiệp nhựa. Hiện nay, những "giọt lệ" ấy đang bao trùm đại dương trên khắp thế giới và chắc chắn đây tin rất xấu.

Nhựa vốn được sản xuất từ dầu hỏa. Nhưng các nhà sản xuất trong ngành công nghiệp nhựa không thể lúc nào cũng chế tạo nhựa từ dầu được. Nhu cầu nguyên liệu thô khiến nurdle ra đời.

Nurdle là những viên nhựa có kích thước từ 1 - 5 mm, là dạng nguyên liệu cơ bản nhất trong ngành sản xuất nhựa. Nurdle dễ dàng đóng gói để vận chuyển, tiết kiệm diện tích và cũng dễ nung chảy. Ngày nay, từ các loại chai nhựa đến nhựa sản xuất ti vi..., tất cả đều được chế tác từ nurdle.

Tuy nhiên, cũng vì hình thức quá nhỏ mà trong quá trình vận chuyển, các viên nhựa nurdle đã lọt ra ngoài môi trường, tràn vào những con sông, ống nước... với số lượng lên tơi hàng tỉ viên. Giới khoa học gọi đó là "nước mắt nhân ngư" kèm theo lời cảnh báo đại dương đang chịu tai họa vì chúng.

"Nước mắt nhân ngư" là một biệt danh hết sức phù hợp dành cho nurdle. Khi lọt ra đại dương, các hạt nhựa này gây nguy hiểm cho đời sống sinh vật theo cái cách kinh khủng nhất nên có lẽ đến nhân ngư nếu có thật cũng phải đổ lệ.

>> Phát hiện hạt vi nhựa ở vực Mariana - Nơi sâu nhất thế giới cũng đã bị ô nhiễm?

Với kích cỡ nhỏ, cấu tạo theo dạng tròn và màu sắc phong phú, nurdle tỏ ra hết sức bắt mắt, dễ bị các sinh vật biển nhầm lẫn với mồi hoặc trứng cá. Khi ăn nurdle, chúng bắt đầu tiết ra những hóa chất nguy hiểm.

Do các viên nhựa đều có tỷ lệ diện tích bề mặt lớn, chúng cho phép các độc chất hữu cơ (POPs) tích tụ. Nhóm chất này khi đi vào cơ thể sống sẽ chuyển sang các mô, khiến sinh vật nhiễm độc. Nghiêm trọng hơn, POPs hết sức bền vững nên một khi đã tích tụ trên bề mặt hạt nhựa, chúng sẽ ở đó hàng năm trời cho đến khi bị sinh vật đen đủi nào đó ăn phải.

Các hạt nhựa này cũng có khả năng kết hợp với những vi khuẩn nguy hiểm đối với con người. Theo một nghiên cứu về nurdle tại Scotland, ít nhất 5 bãi biển có chứa các hạt nhựa và chúng được bao phủ bởi E. coli - vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm.

Nurdle có thể độc hại đến mức những người được giao nhiệm vụ dọn dẹp bãi biển cũng được khuyên không nên chạm vào chúng bằng tay không. Điều này có nghĩa là những tín đồ tắm nắng trên bãi biển cũng phải dè chừng.

Ước tính có khoảng 53 tỷ hạt nhựa đã lọt ra ngoài môi trường mỗi năm tính riêng tại Anh. Con số ấy gom lại đủ để sản sinh ra 88 triệu chai nhựa.

Hiện tại, có một vài tổ chức đang nỗ lực tuyên truyền nhận thức cho người dân về nurdle cùng tác hại của chúng. Frida - tổ chức từ thiện về môi trường tại Scotland đã thực hiện chiến dịch Great Global Nurdle Hunt (tạm dịch: Thu gom nurdle trên toàn cầu) với mục tiêu kêu gọi người dân thu gom các hạt nhựa họ tìm thấy ở các bãi biển trên toàn thế giới, đồng thời gửi dữ liệu về cho tổ chức.

Các dữ liệu này sẽ cho phép giới khoa học truy xuất được con đường gây ô nhiễm của ngành công nghiệp nhựa, từ đó có thêm thông tin để yêu cầu các nhà sản xuất cải thiện quy trình sản xuất. Người dân sau khi nhặt được nhựa sẽ lưu lại vị trí trên một tấm bản đồ trực tuyến, từ đó các nhà khoa học có thể biết các nurdle đã vươn ra đến đâu.

Kể từ năm 2012, số lượng các bãi biển tham gia đã lên tới 1.610, trải rộng khắp các châu lục. Đã có tổng cộng có 18 nước và 60 tổ chức lớn nhỏ đồng hành cùng dự án này.

Đầu năm nay, nhóm nghiên cứu vi nhựa từ ĐH Staffordshire (Anh) đã thử đánh giá mật độ nurdle tại bãi biển Hightown (Liverpool, Anh). Kết quả, có trung bình 139,8 hạt/m², tương đương 140.000 hạt mỗi km bờ biển.

Rõ ràng, tình trạng nurdle ngoài tự nhiên đang nghiêm trọng hơn chúng ta tưởng. "Nước mắt nhân ngư" ngập tràn đại dương và các sinh vật biển đang bị đe dọa.

Theo Helino.vn