Nghiên cứu mới xác nhận thai kỳ làm thay đổi não bộ vĩnh viễn

Một ghiên cứu mới được công bố mới đây khẳng định thai kỳ làm thay đổi não bộ vĩnh viễn của người mẹ. Vậy những sự thay đổi diễn ra thế nào, lợi hay hại?

• Cùng nhìn lại những con số "bùng nổ" trong năm 2024 của Check in Vietnam và cộng đồng du lịch Việt Nam

Mang thai thường được gọi là thời kỳ chuyển đổi, nhưng trong khi chúng ta tập trung vào những thay đổi về mặt thể chất, có một sự thay đổi hấp dẫn đang diễn ra đằng sau hậu trường, bên trong não bộ. Nghiên cứu mới cho thấy rằng thai kỳ tái tạo lại não bộ theo những cách đáng kinh ngạc, tăng cường khả năng gắn kết, nuôi dưỡng và phản ứng với em bé. Sau đây là những gì khoa học nói về "não bộ như của trẻ sơ sinh" và lý do tại sao nó không như bạn nghĩ.

Hay quên, đầu óc mụ mẫm, thậm chí là để quên chìa khóa ở đâu đó..., nhiều bà mẹ tương lai thường nói đùa về “não cá vàng”. Nhưng sự thật đằng sau hiện tượng này truyền cảm hứng nhiều hơn là bất tiện. Khi các hormone thai kỳ như estrogen và progesterone tràn ngập cơ thể, chúng định hình lại các vùng chính của não, đặc biệt là những vùng liên quan đến sự đồng cảm và xử lý cảm xúc.

Theo Tiến sĩ Emily Jacobs, một nhà khoa học thần kinh đến từ Đại học California - Santa Barbara (Hoa Kỳ), những thay đổi này đều nhằm mục đích khiến não trở nên chuyên biệt hơn để làm mẹ. Bà giải thích rằng sự co lại của não khi mang thai không phải là điều xấu. "Hãy nghĩ về điều đó như một nhà điêu khắc đang cẩn thận đục đẽo đá cẩm thạch để lộ ra một điều gì đó phi thường. Bạn có thể thấy quá trình điêu khắc của não diễn ra từng tuần", bà nói thêm.

Chỉ sau 9 tuần mang thai, não của bạn bắt đầu chuyển đổi. Các nhà khoa học đã quan sát thấy trong số 400 vùng não được kiểm tra, 80% cho thấy sự suy giảm chất xám, đặc biệt là ở những vùng giúp bạn hiểu cảm xúc và kết nối với người khác.

Quá trình “cắt tỉa” này nghe có vẻ đáng báo động, nhưng đó là dấu hiệu cho thấy não của bạn đang trở nên hiệu quả hơn. Tiến sĩ Elseline Hoekzema, trưởng phòng thí nghiệm về thai kỳ và não bộ tại Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam (Hà Lan) cho biết những thay đổi này liên quan trực tiếp đến bản năng của người mẹ. Bà lưu ý: “Những thay đổi của não trong thời kỳ mang thai liên quan đến cách não và cơ thể của người mẹ phản ứng với trẻ sơ sinh”.

Những thay đổi về thần kinh này không chỉ giúp gắn kết với con mà còn giúp mẹ thích nghi với những đòi hỏi về mặt cảm xúc và xã hội khi làm mẹ, như kiên nhẫn trong những đêm mất ngủ hoặc hiểu được tiếng khóc của con.

Hormone thai kỳ cũng tạo ra “khoảng thời gian học tập”. Các nhà khoa học tin rằng thai kỳ khiến não nhạy cảm hơn với các tín hiệu từ em bé. Tiến sĩ Ronald Dahl, một nhà khoa học thần kinh tại Đại học California - Berkeley (Hoa Kỳ) giải thích rằng hormone thai kỳ thúc đẩy những thay đổi về thần kinh, định hình lại các ưu tiên và động lực và "làm cho cá nhân nhạy cảm hơn để học những điều thích nghi và tạo ra mối liên kết và phát triển chuyên môn cao hơn trong việc phản ứng với trẻ sơ sinh".

Ngay cả chất trắng, đường giao tiếp của não, cũng được nâng cấp trong thời kỳ mang thai. Nó trở nên hiệu quả hơn, giống như san phẳng một con đường gập ghềnh. Sự thay đổi này giúp các bộ phận khác nhau của não dễ dàng làm việc cùng nhau hơn, giúp bạn luôn điều chỉnh theo nhu cầu của em bé.

Những thay đổi này kéo dài sau khi sinh. Trong khi một số thay đổi trong não như cải thiện chất trắng khiến nó sẽ mờ dần sau khi sinh con, những thay đổi khác sẽ kéo dài. Khối lượng chất xám giảm ở một số vùng nhất định có thể kéo dài tới 2 năm sau sinh.

Tiến sĩ Jacobs gọi những thay đổi này là “những vết khắc vĩnh viễn trong não”, được thiết kế để giúp các bà mẹ đồng điệu về mặt cảm xúc và phản ứng tốt hơn với con mình. Điều thú vị là các nhà nghiên cứu phát hiện ra những mô hình này khác biệt đến mức họ đã huấn luyện máy tính để xác định xem một người phụ nữ có đang mang thai hay không chỉ dựa trên hình ảnh quét não.

Mặc dù hormone thai kỳ thúc đẩy những thay đổi này, nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện. Việc làm cha mẹ không chỉ dành riêng cho những bà mẹ ruột mà cả những người cha, cha mẹ nuôi và những người khác cũng thể hiện hành vi nuôi dưỡng khi não bộ thích nghi với việc chăm sóc.

Theo nhà nghiên cứu về nuôi dạy con cái Tiến sĩ Jonny Kohl, não bộ bắt đầu chuẩn bị cho những thay đổi lớn của việc làm cha mẹ sớm hơn nhiều so với dự kiến. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc nuôi dạy con cái của con người phức tạp hơn, bao gồm các lớp học, học tập quan sát và nhiều yếu tố môi trường khác nhau.

Nếu bạn sắp làm mẹ, hãy nhớ rằng những khoảnh khắc hay quên hoặc nhạy cảm về mặt cảm xúc không phải là dấu hiệu cho thấy não bạn đang suy yếu mà là bằng chứng cho thấy khả năng thích nghi và phát triển tuyệt vời của não.

Hiểu được những thay đổi này cũng có thể mang lại sự thoải mái trong những thời điểm khó khăn, như đối phó với gánh nặng tinh thần khi làm cha mẹ hoặc vượt qua những thách thức sau sinh. Như Tiến sĩ Jacobs nói: "Bộ não được điều chỉnh để ưu tiên thông tin giúp bạn chăm sóc em bé của mình".

Vì vậy, lần tới khi ai đó trêu chọc bạn về "não cá vàng", hãy coi đó là huy hiệu danh dự. Đó không phải là một khuyết điểm, đó là bằng chứng về những cách đáng kinh ngạc mà bộ não của bạn đang hoạt động để chuẩn bị cho bạn làm mẹ.

Theo Bright Side

>> 7 thay đổi nhỏ giúp bạn ăn ít hơn mà cảm thấy no