Nghiên cứu mới về khả năng thay đổi thời gian và mức độ ăn có thể kéo dài tuổi thọ

Nhịn ăn, chỉ ăn vào những thời điểm nhất định trong ngày và hạn chế lượng calo tổng thể có thể phần nào giúp kéo dài tuổi thọ ở động vật. Liệu điều tương tự có xảy ra ở con người?

• Họa sĩ biến các vật dụng hàng ngày thành các nhân vật kỳ dị và đây là 30 tác phẩm tiêu biểu

Lão hóa khỏe mạnh là mục tiêu chung của hầu hết mọi người, nhưng cơ thể có một thói quen khó chịu là yếu đi theo thời gian. Một nghiên cứu đã cho thấy có thể phát triển các biện pháp can thiệp về dinh dưỡng và lối sống để trì hoãn quá trình lão hóa và kéo dài sức khỏe.

Ở các sinh vật thí nghiệm, bao gồm cả động vật gặm nhấm và động vật linh trưởng không phải con người, hạn chế nhiệt lượng (CR) đã được chứng minh là một phương pháp hiệu quả để giảm thiểu sự suy giảm chức năng sinh học liên quan đến lão hóa và để kéo dài sức khỏe và tuổi thọ. Nhưng hơn 80 năm kể từ khi được phát hiện, các cơ chế cơ bản mà sự hạn chế calo kéo dài phần lớn vẫn chưa được xác định.

Các nhà nghiên cứu đã liên kết một số con đường sinh hóa với tuổi thọ, bao gồm cả những con đường liên quan đến tín hiệu dinh dưỡng, chuyển hóa, tăng trưởng, ổn định bộ gen và stress oxy hóa. Những phát hiện này chủ yếu xuất phát từ các nghiên cứu về chuột và khi chuyển sang con người thì là một rào cản không hề nhỏ. Ví dụ, hầu như đa số mọi người không thể duy trì chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt trong suốt cuộc đời của họ. Do đó, cần phải tìm ra các giải pháp khả thi hơn để tăng cường sức khỏe và tuổi thọ cho con người.

Khi nghiên cứu tác động hành vi của CR ở chuột, các nhà khoa học nhận thấy rằng nó dẫn đến những thay đổi đáng kể trong hành vi cho ăn. Trái ngược với những con chuột được tiếp cận liên tục với thức ăn không giới hạn, chúng tiêu thụ thức ăn suốt cả ngày lẫn đêm, còn những con chuột bị hạn chế calo lại được áp dụng chế độ cho ăn và nhịn ăn hoàn toàn, trong đó chúng tiêu thụ tất cả thức ăn được cung cấp trong vòng vài giờ mỗi ngày. Do đó, theo CR, chuột không chỉ tiêu thụ ít calo hơn mà chúng còn tự nguyện áp dụng mô hình cho ăn có giới hạn thời gian với thời gian nhịn ăn dài. Tất cả những yếu tố này đã được chứng minh là có nhiều lợi ích cho sức khỏe, một lần nữa chủ yếu ở các mô hình động vật.

Hơn 80 năm kể từ khi được phát hiện, các cơ chế cơ bản mà việc hạn chế calo kéo dài tuổi thọ vẫn chưa được xác định. (Ảnh: VnExpress)

Để gỡ rối những đóng góp vào tuổi thọ của việc hạn chế calo, thời gian nhịn ăn và việc ăn uống phù hợp với “đồng hồ” sinh học của động vật, nghiên cứu gần đây đã hoàn thành toàn diện 3 yếu tố đối lập. Nghiên cứu nhận thấy rằng CR là đủ để kéo dài tuổi thọ nhưng mô hình và sự liên kết trong sinh học của việc ăn uống sẽ hoạt động đồng bộ để kéo dài tuổi thọ hơn nữa. Mặc dù chỉ riêng CR đã làm tăng tuổi thọ lên khoảng 10%, nhưng chỉ ăn chế độ ăn CR đó vào ban đêm, khi chuột thường thức, sẽ kéo dài tuổi thọ hơn 35% so với những con chuột ăn chế độ thông thường.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc cho ăn theo chế độ sinh học giúp tăng cường lợi ích qua trung gian CR cho khả năng sống sót độc lập với thời gian nhịn ăn (2 so với 22 giờ) và trọng lượng cơ thể. Lão hóa thúc đẩy sự gia tăng viêm nhiễm và giảm sự trao đổi chất ở gan của những con chuột được tiếp cận với thức ăn liên tục, trong khi chế độ ăn CR cho ăn vào ban đêm cải thiện hầu hết những thay đổi liên quan đến lão hóa này. Do đó, chỉ ăn vào những thời điểm nhất định trong ngày dường như giúp tăng tuổi thọ ở động vật và có thể cung cấp một cơ chế mới để điều trị và kiểm soát sự lão hóa ở người.

Một khía cạnh quan trọng trong nghiên cứu này là không có tác động đáng kể nào của mô hình hoặc thời gian ăn uống lên trọng lượng cơ thể ở chuột. Ngoài ra, trọng lượng cơ thể không liên quan đến tuổi thọ. Phát hiện này phù hợp với một báo cáo gần đây trên Tạp chí Y học New England (NEJM) so sánh việc giảm cân ở 2 nhóm đối tượng được chỉ định cho CR một mình hoặc CR với khoảng thời gian ăn uống hạn chế 8h. Các tác giả của bài báo này báo cáo rằng không có sự khác biệt giữa các nhóm này và kết luận rằng không có lợi ích của việc ăn uống hạn chế thời gian đối với trọng lượng cơ thể.

Bà lão 110 tuổi tên Wang ở Trung Quốc. (Ảnh: 24h)

Tuy nhiên, như đã trình bày trong nghiên cứu, trọng lượng cơ thể không đóng vai trò là dấu hiệu sinh học tốt cho tuổi thọ trong điều kiện CR. Vì vậy, sẽ hữu ích hơn trong nghiên cứu NEJM nếu đo các điểm cuối khác ngoài trọng lượng cơ thể, chẳng hạn như các dấu ấn sinh học viêm liên quan đến lão hóa.

Ngoài ra, các nghiên cứu trước đây đã chứng minh lợi ích sức khỏe của việc ăn uống hạn chế thời gian được thực hiện trong điều kiện ăn quá nhiều, không phải CR. Rõ ràng, CR và ăn quá nhiều tham gia vào các quá trình trao đổi chất khác nhau về cơ bản và do đó, việc ăn kiêng theo chế độ CR có giới hạn thời gian sẽ không mang lại kết quả tương tự như việc ăn hạn chế thời gian của chế độ ăn giàu calo.

Khám phá CR hoạt động kết hợp với việc ăn uống hạn chế thời gian và điều chỉnh sinh học để kéo dài thời gian sức khỏe và tuổi thọ một cách tối ưu có khả năng biến đổi vì nó có thể mang lại một phương pháp mới để thúc đẩy quá trình lão hóa khỏe mạnh và tăng tuổi thọ ở người. 

Tuổi thọ của con người chủ yếu được xác định bởi lối sống (ít hơn 25% được xác định về mặt di truyền), những phát hiện này có thể được chuyển dịch trong các công việc ở tương lai đối với con người và có thể được áp dụng rộng rãi vì chúng có thể đạt được bằng cách can thiệp hành vi, tức một chế độ ăn uống CR ở đúng giờ sinh học trong ngày - là khi một người thường thức. Ví dụ, điều này có thể liên quan đến thời lượng ăn 12h bắt đầu vào giờ ăn sáng.

Một khía cạnh quan trọng trong nghiên cứu là không có tác động đáng kể nào của mô hình hoặc thời gian ăn uống lên trọng lượng cơ thể ở chuột. (Ảnh: VnExpress)

Ngoài ra, nghiên cứu đang diễn ra trong phòng thí nghiệm nhằm kiểm tra xem liệu việc tăng cường chức năng đồng hồ sinh học bằng hành vi (lối sống), di truyền hoặc dược lý có thể trì hoãn quá trình lão hóa hay không. Các tác nhân dược phẩm mà nghiên cứu đang xác định trong phòng thí nghiệm của để tăng cường chức năng đồng hồ sinh học một ngày nào đó có thể được sử dụng ở người như một liệu pháp toàn diện cho sự lão hóa.

Hiện tại, các nhà nghiên cứu đang lên kế hoạch thử nghiệm để kiểm tra tác dụng chống lão hóa và kéo dài tuổi thọ của chúng ở chuột. Phòng thí nghiệm đã cung cấp bằng chứng cho thấy hệ thống đồng hồ sinh học là bộ điều chỉnh ngược dòng của tất cả các con đường chống lão hóa và kéo dài tuổi thọ đã biết. Vì vậy, tăng cường chức năng đồng hồ sinh học có thể giải cứu nhiều con đường lão hóa cùng một lúc.

Các nhà nghiên cứu cũng đang kiểm tra giả thuyết này bằng cách thúc đẩy sự biểu hiện gen đồng hồ ở những con chuột được biến đổi gen. Những nghiên cứu trên động vật này sau đó có thể tạo cơ sở cho việc cô lập các phân tử nhỏ nhắm mục tiêu đến protein đồng hồ và phát triển các loại thuốc có thể điều chỉnh chức năng đồng hồ một cách an toàn và tăng cường sức khỏe và tuổi thọ ở người.

Bạn có hay nhịn ăn? (Ảnh: Vinmec)

Nghiên cứu này của Joseph S. Takahashi và Carla B. Green. Joseph S. Takahashi là điều tra viên của Viện Y khoa Howard Hughes và là giáo sư kiêm chủ nhiệm khoa Khoa học Thần kinh tại Viện Não Peter O ’Donnell Jr. của Đại học Texas Southwestern Medical Center (Mỹ). Carla B. Green là một giáo sư và là Học giả Xuất sắc tại khoa Khoa học Thần kinh (cùng tổ chức nêu trên).

Theo The Scientist

>> Hóa chất, nước rửa từ nhựa làm tăng sự phát triển của vi khuẩn trong nước ao hồ